Tag Archief van: praktijk

Jouw gedrag

Kijken naar jezelf als leraar

Peter Teitler geeft lessen in orde

In het boek is veel aandacht voor Kijken naar jezelf als leraar. Ieder mens heeft een bepaalde grondhouding, maar als leraar moet je je goed inzicht hebben in je eigen houding; ken uzelve. Als leraar switch je de hele dag tussen verschillende gedragingen en houdingen; het is wel handig als je deze bewust kunt inzetten om het gedrag van anderen – bijvoorbeeld leerlingen – te beïnvloeden.

Je kunt alleen jezelf veranderen

Misschien wil je wel dat een leerling, ouder of collega zich anders gaat gedragen, maar het begin ligt bij jou. Zolang jij blijft doen wat je altijd al deed, blijf je krijgen wat je altijd al kreeg. Op het moment dat jij je gedrag verandert, zal een ander anders reageren. Om te weten hoe je anders moet reageren, moet je weten welke elementen van jouw houding/ gedrag helpend zijn of juist tegen werken. Alleen die elementen moet je veranderen om het gewenste effect te bereiken.

Jouw eigen houding en gedrag

Hoe kom je erachter welke elementen helpend zijn en welke tegenwerken? Door jezelf een aantal vragen te stellen:

  1. Vind ik mijzelf als leraar de moeite waard?
  2. En vind ik mijn leerlingen de moeite waard?
  3. Vind ik mijn collega’s de moeite waard?
  4. En vind ik mijn leidinggevende(n) de moeite waard?
  • Als je op alle vier de punten volmondig Ja kunt zeggen, heb je een positieve grondhouding en is er een grote kans dat anderen willen luisteren naar wat jij zegt. Er is vermoedelijk sprake van een gezonde relatie, waardoor je invloed kunt uitoefenen op anderen.
  • Als je anderen wel de moeite waard vindt maar jezelf niet, zul je eerst moeten werken aan jouw zelfvertrouwen. 
  • Indien je jezelf wel de moeite waard vindt maar anderen niet, zul je je waarschijnlijk eenzaam en ongehoord voelen. Anderen (vooral: leerlingen) voelen dat je hen (onbewust) de schuld geeft van alles wat mis gaat in jouw lessen. Eerst moet je jezelf afvragen of het onderwijs wel de juiste werkomgeving voor jou is. Als jouw antwoord op die vraag Ja is, wordt het tijd om je kwetsbaar op te stellen en te vragen aan anderen hoe je op hen overkomt. Bij een Nee wordt het tijd om een andere baan te zoeken.
  • In het geval dat je zowel jezelf als anderen geenszins de moeite waard vindt, stel ik voor dat je begint met een gesprek met iemand die jij vertrouwt en je verder kan helpen, anders loop je steeds verder vast.

Praktische tips

Een onderzoek naar je eigen grondhouding is een proces dat je misschien niet alleen kunt leiden maar waar je een coach, collega of vriend bij nodig hebt. Er zijn echter een paar dingen die je in ieder geval zelf kunt doen:

  1. Noteer iedere dag drie dingen waar je blij mee of tevreden over bent; groot en klein
  2. Herken impliciete boodschappen van anderen zoals metaforen, kritische opmerkingen vermomd als grap en blikwisselingen nadat jij iets gezegd hebt. Train jezelf in opmerkzaamheid en vraag expliciet naar de betekenis – en ja, dat mag eng zijn
  3. Realiseer je dat je het product bent van je jeugd en je opvoeding. Ieder mens draagt zaken mee die niet meer in deze tijd thuishoren, maar onbewust meegenomen zijn uit het verleden. Ballast is er om achter te laten en een coach kan je daar bij helpen.

Succes 🙂

Vind jij dat het nu echt tijd is om aan jouw zelfvertrouwen te werken? Neem dan vrijblijvend contact met me op. In een gratis intake zoeken we naar een traject dat past bij jou en jouw portemonnee. Het resultaat van een coachtraject bij Sterke School is dat je sterk voor de klas kunt staan en vertrouwen hebt in jouw eigen kunnen en in de mogelijkheden van jouw leerlingen.

Het boek van Peter Teitler kun je hier kopen.

Wil je meedoen met het eerstvolgende webinar van Sterke School? Klik dan hier.

Collega's aanspreken

Je collega’s aanspreken

Peter Teitler geeft lessen in orde

De meeste scholen hebben (gedrags)regels vastgesteld. Je kunt ze lezen op de site, in de schoolgids en soms hangen ze zelfs op de muur in gangen en lokalen. Maar helaas weigeren sommige leraren om zich daaraan te houden. Zij hebben zelf geen enkel probleem om de orde in hun klassen te handhaven, of ze durven hun leerlingen niet aan te spreken op het overtreden van bepaalde regels. In het boek Lessen in orde wordt een heel hoofdstuk gewijd aan Opvoeders op één lijn.

Herken je dit gedrag?

Je vraagt de leerlingen bij binnenkomst hun telefoon in de telefoontas te doen. Sommige leerlingen weigeren, want bij meneer Jansen hoeft dat ook nooit. Voor je het weet zit je in een zinloze discussie en is de halve les voorbij.

Collega's aanspreken

Jij moet in ieder geval voet bij stuk houden. In dit geval: telefoons in de tas en geen discussie. Zodra je toegeeft is je gezag weg en ga je een zware tijd tegemoet in deze klas. Wat nóg moeilijker kan zijn, is het aanspreken van meneer Jansen op zijn gedrag, omdat hij jouw gezag ondermijnt. 

Nu kun je natuurlijk meteen naar meneer Jansen rennen en hem uitschelden, maar waarschijnlijk is het handiger om eerst even na te vragen bij meneer Jansen of het wel klopt wat de leerlingen zeiden. En vervolgens kun je vertellen wat zijn gedrag voor gevolgen heeft voor jou en vragen welke oplossing hij daar voor heeft. Je kunt meneer Jansen om hulp vragen.

Het heeft te maken met steun

Je hebt meer gezag bij leerlingen als je je gesteund voelt door je collega’s, ouders en leidinggevenden. Als je echt geen steun krijgt – van niemand – dan zou ik een andere school gaan zoeken. Maar op de meeste scholen gebeurt het zonder nadenken, in de waan van de dag. Snelle keuzes zonder na te denken over de consequenties. Menselijk gedrag.

Waarom is het zo moeilijk om echte afstemming te realiseren?

Daar kunnen drie redenen voor zijn:

  1. Leraren zijn bang dat hun autonomie aangetast wordt
  2. Leraren zijn bang voor een rigide structuur
  3. Afspraken verzanden door gebrek aan structuur

Opvoeders op één lijn? Hoe dan?

Het is niet jouw verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat alle leraren zich aan de regels gaan houden, maar je bent wel verantwoordelijk voor jouw eigen gedrag. Als jij ergens last van hebt dan moet je dat aan de orde stellen. En als je niet naar meneer Jansen zelf durft, ga dan naar je leidinggevende. Wat je beslist niet moet doen, is klagen tegen andere collega’s of ouders. Sta voor wat jij vindt en wilt bereiken.

Heb je veel leerlingen met lastig gedrag in je klas? Boek dan een (online) privéworkshop. De NPO-gelden zijn ook hier voor in te zetten.

Het boek van Peter Teitler kun je hier kopen.

Wil je meedoen met het eerstvolgende webinar van Sterke School? Klik dan hier.

Gedrag van leerlingen beinvloeden

Lessen in orde

Peter Teitler geeft lessen in orde - leerlingen beïnvloeden

In den beginne krijgt iedere leraar – als vanzelf – het gezag van alle leerlingen. Vervolgens gaan de leerlingen testen of de leraar het gezag verdient. Indien een leraar adequaat reageert op die test, kan het gezag veranderen in daadwerkelijke invloed; de leerling maakt zich – uit vrije wil – alle informatie die de leraar aandraagt eigen. De leraar kan leerlingen beïnvloeden en vanaf dat moment het verschil maken voor een leerling.

Hoe overleef je die test?

De uitkomst van de test hangt af van de manier waarop je op je leerlingen reageert. Neem daarbij de volgende drie aandachtspunten in acht:

  • Het begint bij relatie; leer je leerlingen kennen en geef hen ook de mogelijkheid om jou te leren kennen
  • Iedere leerling wil gehoord en gezien worden
  • Wees jezelf en speel tegelijkertijd de rol van leraar

Gedrag van leerlingen beïnvloeden

Peter Teitler zegt in zijn boek dat er 72 manieren zijn om het gedrag van leerlingen te beïnvloeden. Het is geen echte lijst; het zijn elementen in verschillende hoofdstukken die je zelf moet combineren. Ik houd het bij drie uitgebreide tips.

De houding van de leraar

Eén van de manieren om naar jouw houding als leraar te kijken is vanuit de Transactionele Analyse. Deze gaat uit van het principe dat je altijd een bepaalde rol speelt in interactie met anderen:

  1. De rol van Strenge Ouder: Wie niet horen wil moet maar voelen
  2. De rol van Zorgende Ouder: Het is voor je eigen bestwil
  3. De rol van Volwassene: Als je zo doet, zijn dit de gevolgen
  4. De rol van Kind: En nou heb ik het helemaal met je gehad

Het is belangrijk om voor jezelf na te gaan vanuit welke rol je dingen zegt en doet. Als leraar hoor je eigenlijk altijd de rol van volwassene te nemen, maar leraren zijn ook mensen… Zodra je jezelf betrapt op een andere rol, kun je jezelf gewoon (en dat mag best hardop) corrigeren. Dat is een volwassen manier om je kwetsbaar op te stellen.

Als je bewust met verschillende rollen speelt, komt humor om de hoek kijken; Nog één keer en ik doe je haar door de war

Spelpatronen

Spelpatronen ontstaan als een leraar, een leerling of een klas steeds op dezelfde manier op elkaar reageren, met als uitkomst dat iedereen er een rotgevoel aan overhoudt. Het is een psychologisch spel, waar uiteindelijk geen winnaar uit naar voren komt. Een paar voorbeelden:

  • Leerling is brutaal – leraar wordt boos – leerling wordt nog brutaler – leraar wordt nog bozer – leerling krijgt straf/ moet eruit
  • Leerling wil aandacht – leerling vraagt hulp – leraar geeft hulp – leerling vraagt nog meer hulp – leraar geeft nog meer hulp – leerling lijkt helemaal niks meer zelf te kunnen – leraar is het zat – leerling gaat lastig gedrag vertonen
  • Leerling A pest leerling B – Leerling B klaagt bij de leraar – leraar geeft straf aan leerling A – leerling A wordt boos – leerling A pest leerling B nog erger

Uiteindelijk wordt de leerling altijd bevestigd in zijn vermoedens: De leraar heeft de pik op me, Ik kan het niet – ik ben dom en Leraren zijn niet te vertrouwen.

Zodra je je realiseert dat je in een spelpatroon zit, volg je het volgende stappenplan:

  1. Analyseer het patroon; wat gebeurt er precies?
  2. Kies een andere manier om de volgende keer te reageren (kies een manier uit die jij leuk vindt):
    • Verander van onderwerp
    • Speel een andere rol/ een ander deel van je persoonlijkheid
    • Richt je op een andere rol/ een ander deel van de  persoonlijkheid van de leerling
  3. Je voelt onmiddellijk of deze andere manier werkt. Werkt het niet? Probeer dan iets anders.

De dramadriehoek

De dramadriehoek is een spelpatroon dat we vaak zien bij ruzies en onenigheid. We onderscheiden in dit spel drie (negatieve) rollen:

  • Slachtoffer: Ik kan er niks aan doen, want…
  • Aanklager: Het is de schuld van… omdat …
  • Redder: Laat mij het maar doen

Een dramadriehoek kun je ontbinden door compleet onvoorspelbaar te reageren. Oudere leerlingen en volwassenen kun je natuurlijk bewust maken maken hun rol in het spel en uitnodigen om de volgende keer ook onvoorspelbaar te reageren.

Heb je veel leerlingen met lastig gedrag in je klas? Boek dan een (online) privéworkshop. Je leert in ruim een uur hoe je jouw houding kunt veranderen met als gevolg dat je meer invloed hebt op het gedrag van je leerling(en)

Het boek van Peter Teitler kun je hier kopen.

Wil je meedoen met het eerstvolgende webinar van Sterke School? Klik dan hier.

Consequent zijn

Lessen in orde

Peter Teitler geeft lessen in orde

Het boek Lessen in orde is een handig boek voor iedere leraar. Er staan veel praktisch tips in die je kunnen helpen om de orde te bewaren in jouw lessen. Het moeilijkste van het houden van orde is consequent zijn

Herken je dit gedrag?

Katja en haar buurvrouw praten steeds door je les heen. Je hebt streng naar het tweetal gekeken, je hebt gevraagd of ze hun mond willen houden en je hebt de laatste waarschuwing gegeven. Bij de volgende overtreding zou je een sanctie op moeten leggen. En daar gaat het vaak mis; je waarschuwt nog een keer, je dreigt ze eruit te zetten of je stelt strafwerk in het vooruitzicht. Maar als puntje bij paaltje komt, houd je je mond. En waarom? De les is bijna klaar, de meest stille leerling zegt iets of andere leerlingen beginnen zich ermee te bemoeien: Ze deed helemaal niks… Om discussie te voorkomen ga je door met je les. Je kiest ervoor om niets te doen. Ingrijpen kost teveel gedoe en energie…

Consequent zijn

Leerlingen houden van consequente leraren. Ze weten dan waar ze aan toe zijn, wat een veilig gevoel oplevert. Zo lang een leraar onveilig gedrag blijft vertonen, blijven leerlingen die leraar testen en uitproberen. Een keer streng zijn, gaat geen gewenst effect opleveren; bij een leraar die altijd consequent reageert, zal het aantal lesverstoringen echter navenant afnemen.

Zeven praktische tips

Je weet dat je consequent moet zijn. Maar hoe doe je dat? Hoe zorg je ervoor dat het jou altijd lukt? 

  1. Er moeten duidelijke schoolregels (met consequenties) zijn waar iedereen zich aan houdt. In de praktijk is dat wel eens anders, waardoor het gezag van (met name startende) leraren ondermijnd wordt. Het is zaak om het gebrek aan uniformiteit aan de orde te stellen als jij daar als leraar last van hebt. Dat betekent echter ook dat jij je te allen tijde aan de regels moet houden; ook als je het met een bepaalde regel niet eens bent.
  2. Zorg dat je ook duidelijke regels in jouw klas hebt, met bijbehorende consequenties. Een goede consequentieladder (van vijf in zwaarheid oplopende ingrepen) is daarbij ontbeerlijk. Sta voor jouw regels, wees overtuigd van jouw gelijk.
  3. Soms hebben leerlingen hun eigen redenen om regels te overtreden. Voer die discussie nooit in de klas, maar organiseer een goed gesprek onder vier ogen, waarin je de leerling het woord geeft.
  4. Het bekrachtigen van goed gedrag en het geven van complimenten werken altijd beter dan het uitdelen van straffen of beloningen.
  5. Neem jezelf voor om onmiddellijk in te grijpen: ook bij een kleine verstoring. Verheug je aan het begin van iedere les op de eerste verstoring, zodat je paraat staat om in te grijpen. Het blijkt dat meteen ingrijpen (met uitleg waarom je hebt ingegrepen) zeer effectief werkt. 
  6. Grijp vooral ook in als je twijfelt. Leg zout op alle slakken, dat maakt jou als leraar voorspelbaar en en daardoor veilig. 
  7. Maak bij iedere ingreep goed duidelijk dat het je om bepaald ongewenst gedrag gaat; speel nooit op de persoon. Wees specifiek en herstel de relatie zodra de straf erop zit.

De weerbarstige praktijk

Er zijn leerlingen die eindeloos volharden in storend gedrag. Deze leerlingen weigeren zich consequent aan de regels te houden. Het is hun manier om (negatieve) aandacht te trekken, ouders trekken jouw gezag in twijfel of er is een ernstig gedragsprobleem. Een (leer- of gedrags)stoornis of een onveilige thuissituatie zijn daar meestal de oorzaak van. Op het moment dat jij geen les kunt geven, moet je aan de bel trekken. Laat iemand jou en de klas observeren, om te kijken wat er precies allemaal gebeurt.

Een onveilig klassenklimaat versterkt ongewenst gedrag. Indien daar sprake van is, roep dan zeker en onmiddellijk hulp in.

Heb je veel leerlingen met lastig gedrag in je klas? Boek dan een (online) privéworkshop. De NPO-gelden zijn ook hier voor in te zetten.

Moeite met het opstellen van een consequentieladder? Een spoedcursus klassenmanagement kan je hier bij helpen.

Het boek van Peter Teitler kun je hier kopen.

Wil je meedoen met het eerstvolgende webinar van Sterke School? Klik dan hier.

Goochelen met aandacht

Lessen in orde

Peter Teitler geeft lessen in orde

Goochelen met aandacht is één van de vaardigheden die vrijwel iedere leraar kent van het boek Lessen in orde. De term staat in geen enkele kijkwijzer, terwijl m.i. iedere leraar deze vaardigheid zou moeten beheersen. 

Herken je dit gedrag van leerlingen?

Leerlingen letten de hele tijd op elkaar. Ze reageren daarna – zowel verbaal als non-verbaal – op andere leerlingen. En op jou…

  • Trude en Fatima zitten de hele tijd te kletsen. En natuurlijk: je zegt er iets van. De twee meiden beginnen een discussie met jou: Zij zei alleen maar dat….  Andere leerlingen roepen opmerkingen door de klas: Ja, maar u….. Nieuwe discussies. Nieuwe opmerkingen. Jouw irritatie groeit. Uiteindelijk stuur je er een leerling uit. De andere leerlingen zijn het daar niet mee eens: Hij deed niks. Weer discussies. Weer opmerkingen. Het duurt lang voordat je de rust hebt hersteld en door kunt met je les. Je hebt waarschijnlijk meer dan vijftien minuten kostbare lestijd verspild.

Wat betekent het voor jou en jouw les als dit je drie keer per les overkomt? En dat zes keer per dag?

Goochelen met aandacht

Goochelen met aandacht is het afleiden van je leerlingen naar iets anders, waardoor je escalatie (inclusief discussie en de daarop volgende irritatie) voorkomt en snel door kunt met je les. Je herstelt jouw gezag en leidt de leerlingen daarheen waar jij ze wilt hebben. Het uiteindelijke gevolg is dat je steeds minder verstoringen in je les krijgt en je steeds vaker je lestijd effectief kan benutten.

Goochelen met aandacht
Bron: Lessen in Orde van Peter Teitler (eerste druk 2009)

Praktische tips

Er zijn vele manieren waarop je als leraar kunt goochelen met aandacht:

  1. Goochelen met het onderwerp
    Je reageert met een vraag of opmerking die ergens heel anders over gaat. Je kunt zelfs naar het raam lopen en naar buiten kijken en vertellen over iets dat je ziet. Of een liedje gaan zingen. Of iets vriendelijks tegen een andere leerling zeggen.
  2. Goochelen met tijd
    Je maakt duidelijk dat je nu geen tijd hebt voor de kwestie. Je zegt dat je het probleem van de leerling graag wilt oplossen, maar dan tijdens zelfstandig werken / na de les / na schooltijd. 
  3. Goochelen met plaats
    Je verplaatst de leerling naar een andere plek als de leerling klachten heeft: Je mag wel even daar zitten, dan heb je geen last meer van…. Je stuurt de leerling naar een plek buiten het lokaal: Ga maar vast naar de gang, dan kom ik het je zo uitleggen.
  4. Van inhoud naar betrekking
    Je gaat niet in op de inhoud, maar je stelt een vraag of maakt een positieve opmerking. Dit werkt vooral ter voorkoming van welles-nietes. Vind je het vervelend dat…? Of Zo’n opmerking had ik van jou niet verwacht.

Mijn tip en nog meer

Kies één manier om mee te beginnen, bedenk een aantal standaardzinnen, leer ze uit je hoofd en ga ze oefenen in de klas. 

Twee manieren voor gevorderden:

  1. De judo-aanpak voor leerlingen die kwaad zijn
    Boze leerlingen moet je eerst even kalmeren. Dat doe je in drie stappen:
    1. Meeveren: Ik heb je gehoord, ik begrijp dat je dit vervelend vindt
    2. Toelichten: Ik wil je wel uitleggen wat ik precies bedoel
    3. Afronden en afleiden: Straks heb ik alle tijd voor je (geef specifiek aan wanneer en waar) en je leidt af met een passende goochelzin: Ik vind trouwens wel dat je een leuke trui aanhebt.
  2. De volwassen aanpak voor leerlingen die iemand persoonlijk aanvallen
    Scheldwoorden en ernstige verwijten zijn hier voorbeelden van. Peter Teitler stelt dat je dit één keer mag
    1. negeren, maar daar ben ik het niet mee eens. Je kunt er namelijk ook voor kiezen om de leerling even fronsend aan te kijken en iets te zeggen als Volgens mij heb ik dat niet gehoord.
    2. Een tweede keer reageer je met een ik-boodschap: Ik vind het vervelend dat… of Ik wil niet dat…
    3. De derde keer stel je de leerling voor de keus. Geef altijd de keus tussen twee -voor jou acceptabele – opties: Je mag kiezen. Of je gaat eruit of je doet mee met de les en dan heb ik na de les alle tijd om met je te praten. 

Waarschuwing: reageer nooit:

  • formeel
  • met discussie
  • moraliserend
  • betuttelend
  • badinerend
  • intimiderend of bedreigend

De weerbarstige praktijk

Natuurlijk: de werkelijkheid is altijd anders dan de theorie. Maar oefening baart kunst. Het kan ook eng zijn om anders te gaan reageren op je leerlingen. Bedenk maar dat je blijft krijgen wat je nu hebt als jij niks verandert aan jouw gedrag. En een paar zinnetjes uit je hoofd leren… dat kan iedereen. Begin maar gewoon. Je zult zien dat het werkt, al is het alleen maar omdat jouw leerlingen verbaasd zullen zijn dat jij anders reageert – ze zijn waarschijnlijk meteen stil.  Het leuke is dat je daarna automatisch andere manieren en zinnen gaat uitproberen. Dat gaat vanzelf. Zo leer je wat bij elke leerling het beste werkt.

En oja: bedenk bij iedere zin ook even een passende houding en gelaatsuitdrukking. Een ontspannen houding (met voeten stevig op de grond) gecombineerd met een vriendelijke glimlach doet wonderen.

Heb je veel leerlingen met lastig gedrag in je klas? Doe jezelf dan een  privéworkshop cadeau. In deze (online) workshop leer je op een andere manier omgaan met leerlingen die jouw lessen steeds verstoren. Confronterend maar zeer effectief. 

Het boek van Peter Teitler kun je hier kopen (ik neem aan dat de huidige versie geen spelfouten meer heeft).

Wil je meedoen met het eerstvolgende webinar van Sterke School? Klik dan hier.