Hartvaardigheden in het onderwijs
Hartvaardigheden maken het onderwijs mooier
Hartvaardigheden in het onderwijs zijn eigenlijk heel gewoon. De meeste leraren geven les met hun hart. Ze houden van hun vak én hun leerlingen. Ze geven kennis door en leren vaardigheden aan. Leraren willen dat al hun leerlingen goed terechtkomen; kinderen zijn de toekomst en via de kinderen hebben alle leraren invloed op de maatschappij van de toekomst.
Kennis alleen is niet genoeg
Naast kennis over de leerstof, staat ook het omgaan met elkaar centraal in het onderwijs. De groep leerlingen vormt, samen met de leraar, een maatschappij in het klein. In deze maatschappij worden leerlingen gevormd binnen de culturele waarden en normen van de school. Leraren zijn daardoor eveneens opvoeders – ook als ze vinden dat opvoeding op zich thuis plaats moet vinden. En voor die vorming worden vaak programma’s gebruikt, ontwikkeld door pedagogen en uitgeverijen.
Er zijn veel programma's op de markt
Kanjertraining, Leefstijl, Kiva, Pbs, M5, De vreedzame school… allemaal programma’s waarvan het positieve effect op leerlingen en de manier waarop zij met elkaar omgaan in meer of mindere mate bewezen is.
Wat heb je eraan?
Zo’n programma is meestal redelijk makkelijk uit te voeren. Je zet het op je rooster en je geeft één of twee keer per week een les volgens het boekje. Als je een beetje ervaring hebt met zo’n programma, ben je relatief weinig tijd kwijt aan de voorbereiding. Maar in alle eerlijkheid vraag ik me af of dergelijke programma’s echt werken – en dan vooral: in alle klassen en op alle scholen. Want laten we eerlijk zijn: in sommige groepen lijken de leerlingen inmiddels geprogrammeerd om sociaal wenselijke antwoorden te geven. Op het plein of in vrije situaties laten ze gedrag zien dat beslist onwenselijk is: de transitie van programma naar dagelijkse werkelijkheid is soms ver te zoeken.
Hartvaardigheden
Wij hebben een ander idee. Een nieuw idee: hartvaardigheden in het onderwijs. Het is geen programma, het zijn geen lessen, het is geen methode. Het is de wil om het hart terug te brengen in het onderwijs. Want wij denken dat er in het huidige onderwijsklimaat te weinig aandacht is voor het hart. De doorgeslagen toetscultuur, het afrekenen op resultaten, de ver doorgevoerde marktwerking: het economisch model staat centraal in plaats van de wil om op een fijne manier met elkaar te leven en te leren in een klaslokaal.
Relatief goedkoop en praktisch
Hartvaardigheden gaat uit van een aantal vaardigheden die mensen moeten beheersen – en kinderen moeten leren – om de wereld leefbaar te houden. Alle hartvaardigheden geven richting aan de manier waarop je met elkaar omgaat – en daarmee de wereld van de toekomst inricht. Om te beginnen bij het onderwijs.
Twintig hartvaardigheden
Gunnen, helpen, liefhebben, dankbaar zijn, confronteren, incasseren, genieten, loslaten, kiezen, je inhouden, verwonderen, vieren, vergeven, je kwetsbaar opstellen, verantwoordelijkheid nemen, vertrouwen, durven, spelen, toegeven, verwonderen en schaamte voelen.
De hartvaardige school
Op een hartvaardige school geven alle leraren (en directie én OOP) het goede voorbeeld. Altijd. Iedereen kent de hartvaardigheden en laat de leerlingen in de dagelijkse praktijk zien wat het betekent om hartvaardig te zijn.
Zo werkt het in de klas
Op het moment dat er iets in je klas gebeurt, pak je de nodige hartvaardigheid (of -heden) erbij en kies je als leraar zelf wat voor soort activiteit er bij deze groep leerlingen en deze situatie past. Natuurlijk bieden wij ook een set mogelijke activiteiten aan, maar een leraar weet zelf wat het beste is. Zo leren leerlingen in de dagelijkse praktijk leven vanuit hun hart.
Meedoen?
De pilot met hartvaardigheden met voorbeeldactiviteiten voor in de klas kan iedere leraar gratis opvragen. Maar als je als school hartvaardig wilt worden, dan kan dat nu ook. Wij zijn op zoek naar pilotscholen die met ons willen gaan onderzoeken wat daarvoor nodig is. Wij denken zelf aan een eenmalige training voor alle leraren, directie en OOP waarin zij leren wat alle hartvaardigheden precies inhouden en daarnaast kunnen we assisteren bij de implementatie op school.
Over de bedenkers
De term Hartvaardigheden is bedacht door Maarten Stoffers. De pilot voor in de klas heb ik samen met hem ontwikkeld. Inmiddels zijn we bezig met het oprichten van een steungroep, die gaat brainstormen over hoe we het hart terug kunnen brengen in het onderwijs. Zonder zweefgedoe, want structuur en veiligheid blijven voor Sterke School altijd voorop staan.
Meedoen? Meer weten? Opgeven als pilotschool?
Stuur een e-mail naar info@sterkeschool.nl