Routines in de klas als basis van goed onderwijs
Routines in de klas als basis van goed onderwijs
Routines in de klas zijn erg belangrijk. Een klas zonder routines heeft de volgende symptomen:
- De leerlingen zijn onrustig
- Leerlingen roepen en lopen door de klas (en naar de gang)
- Het duurt lang voordat de groep stil is
- Er zijn veel discussies tussen leraar en leerlingen
- Lestijd wordt verspild door lange leswisselingen en veel gepraat
Gebrek aan routines (en daarmee: onrust in de klas) ontstaan door:
- De leraar denkt dat leerlingen als vanzelf weten hoe ze de dingen moeten doen
- Leerlingen doen de dingen zoals zij zelf bedenken en niemand stopt ze
- Er zijn teveel wisselingen geweest van leraren
- Twee duo-partners hebben verschillende (of één van de twee: géén) routines ingesteld
- Alles routines worden ondermijnd door collega’s of de directie op de school
Wat zijn routines precies?
Routines zijn een systeem van afspraken hoe de dingen in een klas moeten gaan – volgens de leraar. Alle handelingen die regelmatig voorkomen zijn routines.
- De klas binnenkomen
- Huiswerk inleveren
- Op je plaats gaan zitten
- Je spullen pakken
- Stil worden en luisteren (luisterhouding)
- Vragen stellen
- Vragen beantwoorden
- Naar het toilet
- Water drinken
- Spullen opruimen
- Spullen uitdelen
- In de rij gaan staan
- Omkleden
- Dingen ophalen
- ICT-gedrag
- Samenwerken in duo’s
- Samenwerken in groepjes
- Aantekeningen maken
- Opdrachten uitvoeren
- Toetsen maken
- Geen spullen bij hebben, of spullen vergeten zijn
- Reageren op consequenties
- Naar huis gaan
- Huiswerk maken
- Enzovoort…
In het algemeen geldt: hoe meer onrust in een klas, hoe meer routines je als leraar in moet stellen
Hoe doe ik dat?
- Je maakt een lijst van alle routines
- Alle routines krijgen een nummer
- Je voert de routines één voor één in:
- Zet de routine op het bord, met nummer
- Vertel het belang van deze routine
- Nummer de stappen van de routine
- Je oefent de routine
- Complimenteer wie de routine volgt
- Bedenk de consequentie voor het verbreken van de routine
- Een consequentie volgt na een (duidelijk afgesproken) proefperiode en na één of géén waarschuwing
Let op: Sommige routines volgen op een teken van jou, andere routines moeten de leerlingen zelf initiëren. Je kunt twee verschillende lijsten maken als je dat wilt. Maak dan een A-lijst en een B-lijst.
Waarom is dat nodig? We zitten toch niet in het leger?
Op de meeste scholen en in de meeste klassen gaat alles als vanzelf goed. Maar in de klassen waar ik kom, gaat het zelden goed. Er is teveel onrust en de leerlingen leren onvoldoende. Je kunt een hoop over het leger zeggen, maar feit is wel dat het een organisatie is met duidelijke richtlijnen. En duidelijke richtlijnen is wat onze leerlingen nodig hebben:
- Leerlingen komen op school om te leren
- Leren kun je alleen als je je veilig voelt
- De leraar is verantwoordelijk voor de veiligheid van leerlingen
- Een leraar creëert veiligheid door duidelijke regels in te stellen en de leerlingen daar consequent aan te houden
Bij dat laatste punt gaat het vaak mis: consequent zijn
Leerlingen testen de regels (en de routines) onbewust om te testen of de leraar wel echt veilig is.
Consequent reageren is namelijk het moeilijkste wat er is. Daarom is het makkelijker om routines in te stellen en te oefenen. Dan hoef je alleen in het begin flink te oefenen, een paar keer flink in te grijpen en daarna loopt je klas op rolletjes. Stormachtige dagen daargelaten.
Je spreekt je leerlingen altijd aan op vriendelijke toon met een warme houding. Zo voorkom je een militair regime.
Ik wens je veel plezier en succes!
Hulp nodig bij het instellen van routines in jouw klas? Dat kan met e-coaching. Ik ben gecertificeerd e-coach en help je graag. Stuur me een e-mail en ik neem contact met je op.
Wil je een filmpje zien over goed klassenmanagement? Klik dan HIER