Hoe je leerlingen correct taalgebruik leert

Dit blog gaat over correct taalgebruik in de klas.

Geschiedenisles. Meester Johan geeft beurten met het beurtenbakje. Eerst stelt hij de vraag: ‘Wat was het verschil tussen een kaper en een piraat?’ De les gaat over zeehelden. De leerlingen krijgen exact negen seconden bedenktijd.

Johan maakt het spannend door het trekken van de volgende naam even te rekken. De leerlingen zitten op het puntje van hun stoel. Sommigen steken hun vinger op, bedenken dan plotseling dat dat niet meer mag en trekken hun vinger snel weer naar beneden. Gelukkig zag de meester het niet.

De meester kijkt op het getrokken stokje: “Sophie, Wat was het verschil tussen een kaper en een piraat?”. Sophie antwoordt: ‘Piraten waren verboden’. Meester Johan knikt, stelt de volgende vraag en gaat door naar het volgende stokje.

Natuurlijk is het antwoord van Sophie correct, maar als Johan zijn leerlingen zou leren om uitgebreider te antwoorden dan zou dat het spraakvermogen (en daarmee: het denkvermogen) van Sophie en haar klasgenoten sterk verbeteren. Daarom leer ik je deze week hoe je leerlingen correct leert antwoorden.

Waarom moeten leerlingen leren om in volledige zinnen te antwoorden?

De reden is simpel: taal, denken en leren zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden:

• Mensen, dus ook leerlingen, denken in taal
• Leerstof wordt aangeboden in taal
• Leerlingen verwerken leerstof door te denken (en te schrijven) in taal

Hoe vollediger het antwoord is, hoe beter een leerling heeft nagedacht over de vraag en het daarbij behorende antwoord.

Als een leerling dan ook nog leert om het juiste antwoord verbaal op een goede wijze te uiten, dan weet je als leraar zeker dat de leerling de stof beheerst en begrijpt.

Dat lukt niet in één keer

Soms klappen leerlingen dicht. Soms willen ze geen antwoord geven. Ze hebben faalangst, willen niet opvallen, of hebben gewoon geen zin.

Toch moeten ze het leren

1. Geef zelf altijd het goede voorbeeld. Spreek in volledige zinnen, hanteer zelf juist taalgebruik
2. Leg steeds opnieuw uit waarom leerlingen correct Nederlands moeten spreken
3. Leer leerlingen dat ze fouten moeten maken om iets nieuws te kunnen leren
4. Verbeter leerlingen als ze een fout maken
5. Laat leerlingen jou verbeteren als je een fout maakt
6. Als een leerling geen (of een onvolledig) antwoord geeft, geef je feedback: ‘Je antwoord is bijna goed. Zeg het nu eens in een volledige zin:
   1. Geef een hint
   2. Zeg de eerste woorden van de zin
   3. Laat een andere leerling eerst het juiste antwoord geven. Daarna laat je de eerste leerling het antwoord nogmaals geven: ‘Ik kom zo bij je terug.’
   4. Corrigeer ook lidwoorden en onjuist taalgebruik
7. Leer leerlingen ook goed schrijven. Alleen het antwoord geven op een vraag of som, heeft veel minder leereffect.

De meeste leerlingen zullen hier weerstand tegen hebben

En dat is waar. Maar weerstand is nodig om iets nieuws te leren. Bovendien is het een gewoonte geworden om kort te antwoorden. Het is er bij de meeste leerlingen ingeslepen omdat er nooit werd ingegrepen. Het kost meer tijd om het er weer uit te krijgen. Je hebt dus best veel geduld nodig. En tijd. Leg ook steeds weer uit waarom.

De enige manier om het ze te leren, is herhalen en dan nog een keer

Ik wens je veel plezier en succes!

Wil jij leren hoe je heel goed instructie geeft aan leerlingen? Geef je dan op voor de online workshop ‘Sterk Lesgeven’. Ik maak de workshop in overleg met jou helemaal op maat. Vul je telefoonnummer in en ik bel je.

Wil je meer lezen over taal in de klas? Klik dan HIER

Wil je een leuk filmpje zien over het luie brein? Klik dan HIER